3 Eylül 2008 Çarşamba

Yusufeli

Yusufeli 'nin aslinda merkez ilçe olarak pek uzunca bir tarihi yok çünkü ilçe merkezi 1950 yilinda bu günkü yerine tasinmistir.Ilçe merkezi daha önceleri Öğdem köyü ve Ersis köyleri arasinda defalarca degismisti.Bunun nedeni ozamanlar simdiki ilçe merkezi pirinç tarlalariyla doluydu ve bölgede pek kimse ikamet etmiyordu.Öğdem köyünün diger köylere esit uzaklikta kalmasi ilçe merkezi olmasinda önemli bir faktördür.Daha sonra çikan Osmanli-Rus savaslari yillarinda ilçe merkezinin Erzuruma baglanmasi nedeniyle ilçe Ersis'e tasinmis savaşlardan sonra yine Öğdem'e nakledilmistir.Osmanlı hakimiyeti ile beraber bugünkü Yusufeli ve Artvin'i içine alan bölgede kurulan Livane Sancağı nedeniyle Yusufeli Livane adıyla anılmaya başlandı.Daha sonra Yusufeli'nde Kiskim ve Peterek sancakları kurulunca Yusufeli için Kiskim ve Peterek adları kullanılmıştır.Kiskim Sancağı Yusufeli ilçesi adının Kiskim olarak belirlenmesini sağlamıştır.1879 da kurulan ilçeye Kiskim adı verilmiştir ve 1912 yılına kadar Yusufeli'inin resmi adı Kiskim olmuştur. Kiskim adı ile Ankaranın Keskin ilçesi arasında ki isim benzerliği dolayısıyla içişleri bakanlığının girişimiyle ilçeye yeni bir isism aranmaya başlanır.Bunun üzerine zamanın kaymakamı Necati Bey ilçe idare kurulunu toplayarak ilçeye yeni bir isim bulunması konusunu tartışmaya açar.Tartışmalar sürerken kaymakam odasının duvarında asılı duran devrin padişahı V.Mehmet(Reşat) veliahtı Yusuf İzzettin Efendi'nin resminde hareketle ilçeye Yusuf-ili ismini önerir. Kaymakam Necati Bey'in Yusuf İzzeddi'nin adına önerdiği "Yusuf-ili" ismi kabul edilir.Bulunan bu yeni isim içişleri bakanlığınca da onylanarak 1912 yılında kabul edilir ve zamanla YUSUFELİ adını alır.
Yusufeli EkonomiNüfusun % 70’i gurbetçilikle, % 30’ u da tarımla uğraşarak geçimini temin eder. İpek halıcılığı, halıcılık ve kilimcilik yeni aile işletmeciliği şeklinde evlere girmeye başlamıştır. Ayrıca Arıcılık, balıkçılık ve tavukçuluk gibi küçük aile işletmeleri ile aile ekonomisine katkı sağlanmaktadır. Sanayi tesisi bulunmayan ilçede istihdam sorunu yaşanmaktadır. İlçede ortalama yıllık bal üretimi 86.400 kg, süt üretimi 14.500. kg, meyve üretimi 9.790.4 ton, pirinç üretimi 435 ton’dur. İlçe alanında verimli ve verimsiz olmak üzere toplam 224.771 hektarlık bölüm ormanlarla kaplıdır. Ağaç türü olarak Çam, Ladin, Köknar, Karaağaç, Meşe ve Yabanı Kavak cinsleri mevcuttur.Yusufeli, köy ve yayla şenliklerinin en yaygın olduğu ilçedir. Mayıs ayında başlayıp temmuz ayına kadar süren köy ve yayla şenlikleri, karakucak ve boğa güreşleri, çeşitli kültürel ve sanatsal etkinlikleri ile yoğun ilgi görmektedir.Yusufeli doğal ve tarihi güzelliklerinin yanında güzel insanlarıyla da tanınmış tek kelimeyle harikulade ve şirin birilçemiz.Bana "nerelisin?"diye sorulduğu zaman yusufeli'liyim cevabını alan insanlar "Yusufelin de esnaflar akşamları dükanlarının önünü toplamazmış eşyalarını,malzemelerini öylecene dışarda bırakırlarmış doğru mudur?" diye sorarlar.İşte yusufeli insanının güzelliği burada saklı kimse başkasının malına yan gözle bakmaz.Yusufeli tarihi yerler bakımından oldukça zengindir.Bunlar genellikle bizans zamanından kalma kiliselerdir.Barhal Kilisesi,Tekkale Kilisesi(dört kilise),İşhan Kİlisesi en belirgin örneklerdir.Bu tür yerler genellikle yabancı turistler başta olmak bir çok yerli turist tarafındanda ziyaret edilmektedir.Ama burada yaylalarımızdan,yayla şenliklerimizden,boğa güreşlerimizden,karakucak güreşlerimizden,eski köy evlerimizden,dağlarımızdan,kaçkar gölümüzden,arcuvan gölümüzden,ziyaret tepemizden,raftingimizden ve o mükemmel yemyeşil ormanlarla kaplı,el değmemiş doğamızdan bahsetmeden geçmek (bir çok kişinin yaptığı gibi) çok yanlış olur diye düşünüyorum.
Yusufeli BarajıTemelden 240 metre yükseklikte Kret uzunluğu 410 metre olup hacmi 20.24 milyon metreküptür.Yusufeli barajı dünyada yapılmış en yüksek barajlar arasında Nürek barajından sonra ikinci sırada kaya dolgu barajı olarak ise en yüksek baraj ünvanına sahip olacaktır.540WM kurulu gücündeki yer altı santrallerinden yılda 1.705 milyar KW saat elektrik enerjisi üretecektir. Baraj çoruh nehrinin oltu suyuyla birleştikten sonra girdiği dar vadide,kavşak noktasının yaklaşık 800 metre aşağısında yer alır.Baraj yerinde talveg kodu 496 dır.Barajın Yusufeli'ye uzaklığı 9 Km Artvin'e uzaklığı ise 70 Km dir. Barajla birlikte Artvin-Erzurum,Artvin-Yusufeli yolları ulaşıma kapanacaktır.Yusufeli merkezi tamamen merkez mahalleleri kısmen köylerinin bazıları tamamen bzıları da kısmen sular aktında kalacaktır.Şöyleki:Yusufeli ilçe merkezi Yeniyuva mahalleleri,Irmakyanı köyü,Uysallar-Kabandibi,Arıklı,Demirçubuk,Vecanget,Hazuget,Taşbaşı mahalleleri,Tekkale köyünün bir kısmı,Çeltikdüzü-Çevreli köylerinin Ballıdut,Meydan,Kirazlı,Cinler mahalleleri,Oltu deresinde Arpacık mahallesinin evleri,Kınalıçam köyünün dere kenarındaki Görgülü,Boylar,Yarbaşı mahalleleri gibi sıralanabilir.Saydığımız bu yerlerde yaklaşık 8000 kişi barajdan etkilenmektedir.COGRAFI KONUM Yusufeli dogu karadeniz bölümünde artvin il merkezinin güney batisinda yer alir.Il merkezine olan uzakligpi 85 Km olup ulasimi Erzurum-Artvin karayolu ile saglanir.Ilçe merkezi Ispir çayi ve barhal çayinin Denizden yüksekligi 560 metredir.Ilçenin yüzey dogu-bati dogrultusunda uzanan daglarla bu daglari birbirinden ayiran vaddiler metdana getirir.Yusufeli cografi konum itibariyle çok engebeli ,daglik bir alana sahiptir.Az da düzlükler vardir.
Yusufeli DağlarKagkar Dagi (3937m). llcenin kuzeybatisinda yer alip Rize ili sinirini teskil eder. 3937 m ile dogu anadolu daglannm en yüksek, Türkiye'nin 5.yuksek dagidir.Dagcilik sporuna da çok elverisli olup Türkiye'nin en taninmis dag sporlari yapilan dagidir. Altiparmak Daglan (3562m): llçenin kuzeybatisinda yer alip kuzey-bati dogrultusunda uzanarak Rize il sinirmi olusturur. Ilçenin Diger onemli Daglari :Demirdag(3515m) ilçenin batisinda Güngormez Dagi(3384m) Marsis Dagi(3334m) Karadag(3119m)ilçe merkezinin guneyinde Davut Dagi(3000 m) Dibe Dagi( 3000m) Velisor Dagi(3000 m) Arcivan(Balalan) deresi batisinda AkrevanDagi(2900 m) Günyayla koyu dogusunda Niyedik Dagi (2900 m) Artvin-Taslica-Yusufeli arasinda Pancarbayiri (diger adi Aslan Mindor) Dagi (2850 m) Demirkent-Kirazalan koyleri arsinda Ziyaret Dagi (2752m) Çamlica- Esendal -Ogdem -Tarakcilar köyleri arasinda yeralir. Boylu Dagi (2600 m) Keldag (2550m)Artvin -Yusufeli arasinda KutatkudilDagi2350 m) Ogdem Esenyaka koyleri arasinda Buyuk Dag(2239m) Çoruh nehrinin kuzeyinde ilçe merkezi -çirali Koyü -Sebzeciler köyü arasinda yer alir. Bulut DagiÇoruh Vadisinin Guney Ve Güneydogusunda Yer Alan DaglarDeve Dagi (3202m)Yusufeli-lspir arasinda Gemili Dagi (2892m) Yusufeli -Oltu arasinda Hargiver Daglari(2850m)Yusufeli-Tortum arasinda Kargiyel Dagi(2790m}Demirkent-ishan köyleri arasinda Kemerli Dagi (2770m) Avsek Dagi(2730m) Arafek Dagi(2428m) Karadag(2399m) Tesin Dagi(2314m)

Hiç yorum yok: